TBMM Genel Kurulu.. Bakan Bolat, “2024’te 300 farklı olayda 29,7 milyar TL değerinde 23,6 ton uyuşturucu madde yakalandı”
TBMM Genel Kurulu’nda konuşan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Türkiye Cumhuriyeti’nin vergi gelirlerinin yaklaşık dörtte birinin tahsil edildiği, gümrük idarelerimiz, yalnızca ticaretin akışını düzenlemekle kalmıyor, aynı zamanda yasa dışı ticarete karşı da bir güvenlik kalkanı vazifesi yapıyor. 2024’te bugüne kadar gerçekleştirilen fedakarane çalışmalarımız sonucu 300 farklı olayda 29,7 milyar TL değerinde 23,6 ton uyuşturucu madde yakalandı” dedi.
TBMM Genel Kurulu’nda; Ticaret Bakanlığı ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2025 yılı bütçelerinin görüşmeleri devam ediyor. Yürütme adına Genel Kurul’a hitap eden Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın açıklamalarından öne çıkanlar şu şekilde:
“Ticaret Bakanlığı olarak; 16 bin 500 kadarı gümrük idarelerimizde olmak üzere toplam 24 bin çalışanımızla ihracatımızı sürdürülebilir bir şekilde artırmak, yerli üreticimizi ithalat ve haksız rekabet baskısına karşı korumak, gümrüklerimizin etkinliğini artırmak, iç ticaretimizin istikrarlı ve adil rekabet şartlarında işlemesini sağlamak, esnaf ve KOBİ’lerimizi güçlendirmek ve tüketicilerimizi korumak için var gücümüzle çalışmaya devam ediyoruz.
Rusya- Ukrayna savaşıyla derinleşen kriz ortamı, kuzey ve güneyimizdeki sıcak savaşlar dünya ekonomisindeki durgunluk sürecini de sürüklemiştir. Jeopolitik gerilimlerin yanı sıra ticaret politikalarında yükselen korumacılık eğilimleri dünya genelinde büyüük belirsizlikler ortaya çıkartmıştır. Covid-19 salgını Rusya-Ukrayna savaşıyla derinleşen kriz ortamı, dünya ekonomisini zor bir sürece sürüklemiş, jeopolitik gerilimlerin yanı sıra ticaret politikalarında yükselen korumacılık eğilimleri dünya genelinde büyük belirsizlikler ortaya çıkarmıştır.
‘Türkiye ekonomisi, büyüme performansını kesintisiz 17 çeyrektir sürdürmüştür’
Dünya ekonomisi 2023 yılında yüzde 3,3 büyüyerek tarihsel ortalamalarının altında bir performans gösterirken; ticaret hacmi ise yüzde 1,1 oranında daralmıştır. Dünya ihracatı da yüzde 4 küçülmüştü. Türkiye ekonomisi 2023 yılında zayıf dış talep ve 6 Şubat’ta ki iki çok yıkıcı deprem felaketlerine rağmen yüzde 5,1 oranda büyüme kaydederek güçlü bir performans sergilemiştir. Ülkemiz, OECD ülkeleri içinde 1., Avrupa’da 2., G-20 ülkeleri içinde ise 3. sırada yer almıştır.
2023 yılında nominal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 1 trilyon 130 milyar dolara ulaşarak rekorunu yenilemiş, kişi başına düşen milli gelir ise yüzde 24,2 artışla 13 bin 243 dolara ulaşmıştır. Ekonomimiz 2024 yılı ilk çeyreğinde yüzde 5,3, ikinci çeyreğinde yüzde 2,4 ve üçüncü çeyreğinde yüzde 2,1 olarak büyümüş, ilk dokuz ay itibarıyla GSYH’miz yüzde 3,2 oranında büyüme kaydetmiştir. 2024 yılı ilk 9 ay sonunda yıllıklandırılmış milli gelirimiz 1 trilyon 260 milyar dolarlık rekor seviyeye yükselmiştir. Türkiye ekonomisi, büyüme performansını kesintisiz 17 çeyrektir sürdürmüştür. Dokuz ayda net mal ve hizmet ihracatı 1,9 puanlık katkı ile büyümenin temel sürükleyicisi olmuştur.
Ticaret Bakanlığı olarak 2023 yılında illerimizin üretim potansiyelini açığa çıkaran faaliyet bazlı il ihracat istatistiklerini yayınlamaya başladık. 2024 yılı Ocak-Kasım döneminde 30 ilimiz 1 milyar doların üzerinde ihracat yaparken, 59 ilimiz ihracatını arttırmıştır. Bu dönemde Kocaeli, Çorum, Hatay, Sakarya ve Eskişehir ihracatını değer olarak en çok artıran illerimiz olmuştur.
Hizmetler ihracatı
Ülkemiz hizmetler ihracatında 2002-2023 dönemindeki artışla yıllık bileşik büyüme oranımız yüzde 10,1’e ulaşırken, aynı oran dünyada yüzde 7,2’dir. Hizmetler ihracatımız, 2024 yılı Ocak-Ekim döneminde yüzde 7,2 oranında artışla 97,1 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Yıllıklandırılmış hizmet ihracatımız geçen sene Ekim ayında 104,9 milyar dolar iken, bu yıl Ekim ayında 7,6 milyar dolar artış ile 112,5 milyar dolara yükselmiştir.
İlave olarak mal ve hizmetler ihracatındaki göstermiş olduğumuz başarı neticesinde Ekim ayı verilerine göre son bir yılda mal ve hizmetler ihracatından 374,7 milyar dolar döviz geliri kazanmış bulunuyoruz. Dış ticaret açığı ise Kasım ayında yıllıklandırılmış 110,0 milyar dolardan son bir yılda 79,3 milyar dolara kadar düşürmüş bulunuyoruz. Böylece, Kasım 2023’e kıyasla son bir yılda dış ticaret açığında 30,6 milyar dolar azalma sağlanmıştır. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı 2024 Ocak-Ekim döneminde yüzde 47,1 artışla 46 milyar dolar fazla vermiştir.
‘İhracatı arttırmak için 21 bin 545 firmamıza 15,3 milyar TL tutarında destek sağladık’
Bu çerçevede, ihracatı artırmak amacıyla pazara giriş, pazarda tutunma ve derinleşme, markalaşma, yeşil ve dijital dönüşüm ile e-ihracat gibi alanlarda ihracatçı firmalarımızı toplamda 42 adet destek programı yoluyla destekliyoruz. Bu çerçevede, bu alanlarda 2024 yılında 21 bin 545 firmamıza 15,3 milyar TL tutarında destek sağladık.
Serbest Bölgeler
Serbest bölgelerimiz, ihracatın artırılması noktasında önemli katkılar sunan yatırım alanlarıdır. 2023 yılında, 19 serbest bölgeden 12,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiştir. İleri teknoloji sınıfına giren ürünlerin serbest bölgelerin ihracatındaki payı yüzde 10,5 olmuştur. 527’si yabancı sermayeli olmak üzere 2 bin 100 firmanın faaliyet gösterdiği serbest bölgelerde 97 bin 298 kişiye istihdam sağlanmıştır.
Ticari diplomasi faaliyetler
Ticari diplomasi faaliyetlerimiz kapsamında, 2024 yılının ilk 11 ayında İslam İşbirliği Teşkilatı üyelerine yüzde 6,2, Türk Devletleri Teşkilatı ülkelerine yüzde 13,1, Körfez İşbirliği Konseyi ülkelerine yüzde 9,1 ve Kuzey Amerika’ya yüzde 9,2 oranında ihracatımız yükselmiştir. Türkiye ile AB arasındaki ikili ticaret hacmi 2024 yılında yaklaşık yüzde 4 artışla 216 milyar dolar seviyelerine ulaşırken, Gümrük Birliğini güncelleme çalışmalarını hızlandırdık. Başta vize engeli, ulaştırma tır geçiş belgeleri, serbest ticaret anlaşmaları uyumsuzluğu gibi konularda haklı taleplerimiz için görüşmeler yapıyoruz.
Gümrükler
Dış ticarette iş süreçlerinin ve ihracat işlemlerinin kolaylaştırılmasını teminen gümrük işlemleri ve bu işlemlere ilişkin yenilikler ile yasa dışı ticaret ve kaçakçılıkla mücadele faaliyetlerimizi sizlerle paylaşmak istiyorum. 2024 yılında bugüne kadar, yaklaşık 11,2 milyon araç, 7,4 milyon konteyner ve 163,7 milyon yolcunun işlemleri ile 2,7 milyon adet ithalat beyannamesi ve 4,5 milyon adet ihracat beyannamesi işlemlerini gerçekleştirdik. Ülkemizin vergi gelirlerinin yüzde 23,75’ni gümrüklerimizde tahsil edip maliyeye teslim etti. Şu ana kadar 18 adet kara gümrük kapımızı en modern şekilde yeniledik.
Uyuşturucu kaçakçılığı ile mücadele
Türkiye Cumhuriyetinin vergi gelirlerini yaklaşık yüzde 25’i gibi dörtte birinin tahsil edildiği, gümrük idarelerimiz, yalnızca ticaretin akışını düzenlemekle kalmıyor, aynı zamanda yasa dışı ticarete karşı da bir güvenlik kalkanı vazifesi yapıyor. 2024’te bugüne kadar gerçekleştirilen fedakarane çalışmalarımız sonucu yapılan yakalamalar neticesinde 300 farklı olayda 29,7 milyar TL değerinde 23,6 ton uyuşturucu madde yakalandı.
Ayırca 21,2 milyar lira değerinde kaçak ve yasa dışı ticari eşya ele geçirildi. Toplamda 6 bin 881 farklı olayda 51 milyar 304 milyon lira değerinde kaçak eşya ve uyuşturucu yakalaması gerçekleştirilmiş bulunmaktadır. Bizim birlikte çalıştığımız arkadaşlarımız vicdanlı, donanımlı ve görevlerine sorumluluklarına müdrik insanlardır. Ticaret Bakanlığımızca yürütülen başarılı operasyonlar neticesinde, 2024 yılında 456 milyon lira değerinde elektronik sigara yakalandı. Ayrıca, 424 farklı olayda 3 milyar 246 milyon lira değerinde, tam 1 ton 200 kilogram ağırlığında kaçak altın yakalaması gerçekleştirildi.
Tüketicinin Korunması
Yiyecek ve içecek hizmeti sunulan işyerlerinde 2024 yılı 1 Ocak’tan itibaren tarife ve fiyat listesi bulundurma zorunluluğuna ilişkin olarak yönetmelikte değişiklik yaptık, ve sıkı denetlemelerle bu uygulamayı yaygınlaştırdık. 2024 yılında bu alanda yaklaşık 251 bin firma denetledik ve 323 milyon TL’nin üzerinde idari para cezası uyguladık. Ticaret Bakanlığımız bünyesinde faaliyet gösteren Reklam Kurulunca, aldatıcı ve yanıltıcı reklamlara ilişkin olarak 2024 yılında bugüne kadar 17 bin 436 adet dosya karara bağlandı ve yaklaşık 224 milyon TL idari para cezası uygulandı. Reklamının yapılması yasak olan mal ve hizmetlere ilişkin 133 adet erişim engeli kararı Reklam Kurulu tarafından verildi.
Piyasa Denetimleri
2024 yılından bugüne kadar, başta gıda sektörü olmak üzere ulusal, yerel ve zincir marketler, alışveriş merkezleri, otomotiv, emlak ve kuyum sektörleri, fahiş fiyat artışı ve stokçuluk faaliyetleri ile tüketicinin korunması kapsamında, 81 ilimizde toplam 425 bin 737 işletme denetledik ve tespit edilen aykırılıklar için 4 milyar 750 milyon TL’nin üzerinde idari para cezası uyguladık.
E-Ticaret
Elektronik ticaretle alakalı da şunu söylemek istiyorum: 2023’te 1 trilyon 850 milyar lira olarak hacim gerçekleşti, bu yıl bunun 3,5 trilyon lira civarında olmasını bekliyoruz. E-ticaretin perakende ticarete oranı yüzde 20,3’e yükseldi; 2019’da, Covidden önce sadece yüzde 9,8’di bu oran. Bir de Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi, kısaca ETBİS’e kayıtlı işletme sayısı da 35 bin 500’e ulaştı. Bu noktada, özellikle pazar yerlerinin rekabet gücünün artırılarak yurt dışı menşeli pazar yerlerine karşı rekabet edebilmeleri, istihdam seviyesinin artırılması, ihracata dayalı büyüme stratejimiz bağlamında sınır ötesi e-ticaret pazarında tacir ve sanayicilerimizin yanı sıra esnaf, sanatkâr ve kadın kooperatiflerimizin de etkin rolü olması için Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Meclisimizce önemli bir değişiklik geçenlerde yapıldı.
Esnaf ve sanatkarlara destekler
Diğer taraftan, esnaflarımız için bizim son beş yıllık dönemde baktığımızda 1 milyon 517 bin tescil işlemi varken 550 bin terkin işlemi yapıldığını görüyoruz, olumlu fark 967 bin 548’dir ve 1 Ocak-30 Kasım 2024’de de 250 bin 742 açılış; 102 bin 54 kapanış işlemi yapılmıştır, olumlu fark 148 bin 688’dir. Bugün kredi ve kefalet kooperatiflerimizin sayısı 972’dir. Yüzde 50 faiz indirimli kredi şahıs üst limiti 750 bine yükseltilmiştir. Esnaf ve sanatkârlarımıza da iş yeri ve taşıt alımları için 1,5 milyon liraya kadar yüzde 50 faiz indirimli kredi sağlanmakta, usta girişimci, genç girişimci, kaybolmaya yüz tutan meslekler için açılan esnaflarda ise sıfır faizle, faizsiz 162 milyon lira kullandırılmıştır. 2002’den bu yana 4 milyon 321 bin esnafımıza toplam 553 milyar lira kredi kullandırılmıştır.
İsrail ile ticaret
Konuşmamın son bölümünde İsrail’in Filistin’e olan saldırısı konusunda şunu söylemek istiyorum: 7 Ekim 2023’ten sonra İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları bir katliam ve soykırıma dönüştü. Burada çoğu çocuk ve kadın yaklaşık 50 bin masum Filistinli kardeşlerimiz şehit düştü, 106 binden fazlası yaralandı. Şehit düşen kardeşlerimize Rabb’imden rahmet, yaralı kardeşlerimize acil şifalar diliyoruz. Saygıdeğer Cumhurbaşkanımızın Başkanlığında Hükûmetimiz bütün ilgili, ikili forumlarda, çok taraflı platformlarda, ülkeler bazında İsrail’in katliamını durdurmak, ateşkesi sağlamak, Filistinli kardeşlerimize yardımları ulaştırmak konusunda dünyada en önde gelen ülke olmuştur ve İsrail aleyhine Birleşmiş Milletlerde karar tasarıları kabul edilmiştir, Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde İsrail yöneticileri tutuklama kararıyla karşılaşmışlardır.
Türkiye olarak Gazze’ye, Batı Şeria’ya, Lübnan’a en fazla yardım gönderen ülke konumundayız. 7 Ekimdeki İsrail’in saldırılarıyla beraber, 7 Ekimden sonra Gazze’ye yönelik büyük bir katliam ve vahşet başlatıldı ve Gazze büyük bir yıkıma uğradı. Bunu niçin söylüyorum? Gazze’nin, Filistin’in limanı, gümrüğü, polisi, askeri bulunmamaktadır.
Dolayısıyla, burada biz Türkiye Cumhuriyeti olarak, 7 Ekimde İsrail’in saldırıları başladıktan sonra yardımlar ulaştırdık, ateşkes sağlamak için çok uğraştık ve bu süreçte de ‘Birleşmiş Milletler tarafından tanınan ambargolara uymakla mükellefiz.’ dedik. 15 Aralık tarihinde, üç yüz altmış beş gün önce ben bu kürsüde dedim ki: ‘İsrail’le ticareti özel şirketler, uluslararası şirketler yapıyor; devlet yapmıyor, Ticaret Bakanlığı yapmıyor.’
Bugün de söylüyorum ki bizim bu çabalarımız sonuç vermedikten sonra, biz 9 Nisan 2024 tarihinde 54 gümrük faslı 1109 ürün başlığında İsrail ile ticareti durdurduk. Bunu yapan ilk ve tek ülkeydik. İsrail’in tutumunu devam ettirmesi nedeni ile Cumhurbaşkanımız, hükümetimiz bu defa İsrail ile ticareti hem ihracat hem ithalat olarak 2 Mayıs 2024 tarihinde tamamen durdurma kararı aldı. Bu dünyada çok büyük yankı yaptı ve takdir gördü.”
