CHP Ordu Milletvekili Seyit Torun, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Işıkhan’a 2024 yılı için belirlenen SGK primlerini ödemekte zorlanan esnafı ve “Bağkur 4B sigorta primlerine neden yüzde 100 zam yapıldığını sordu. Torun, Bakan Işıkhan’a “Ödeme ve vergilendirme adaletsizliklerinin giderilmesi amacıyla herhangi bir çalışma yapılması düşünülmekte midir?” sorusunu yöneltti.
Bağkur (4B) primlerine neden %100 zam?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sayın Vedat Işıkhan’ın yanıtlaması isteğiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi veren Torun, önergesinin gerekçesinde şunları ifade etti:
“KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETMELERİN SAHİBİ OLAN VATANDAŞLARIMIZ 2024 YILI İÇİN BELİRLENEN SGK PRİMLERİNİ ÖDEMEKTE ZORLANMAKTA, ÇOK SAYIDA ESNAFIMIZ YENİ YILDA BELİRLENEN PRİMLERİ ÖDEYEMEMEKTEDİR”
“Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, yüksek enflasyon ve ekonomik belirsizliklerden en çok etkilenen toplum kesimlerinin başında esnafımız gelmektedir. Enflasyonist ekonomiye karşın müşteri kaybetmemek adına fiyat artışlarını etiketlere yansıtamayan küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin sahibi olan vatandaşlarımız 2024 yılı için belirlenen SGK primlerini ödemekte zorlanmakta, çok sayıda esnafımız yeni yılda belirlenen primleri ödeyememektedir. 2023 yılında 3.452 lira olan en düşük 4B(Bağ-Kur) primi yüzde yüz artışla 6.900 liraya yükseltilmiştir. Asgari ücrete yüzde 49, en düşük emekli maaşına yüzde 33 zam yapılırken sigorta primlerine yüzde 100 oranında artış yapılması ne ekonomik ne etik hiçbir kurala uygun değildir. Söz konusu dengesizlik devletin Anayasa ile bağlı olduğu adalet ilkesiyle çelişmekte, toplum vicdanını yaralamaktadır.”
Torun, Bakan Yumaklı’ya şu soruları yöneltti:
“4B SİGORTA PRİMİ BURCU BULUNAN VATANDAŞLARIMIZIN SAYISINI AÇIKLAR MISINIZ?”
“2024 yılı Ocak ve Şubat aylarında son ödeme tarihi geçmiş olan 4B sigorta primi taksitlerinin sayısını açıklar mısınız? 2024 yılı Ocak ve Şubat aylarında son ödeme tarihi geçmiş 4B sigorta primi borcu bulunan vatandaşlarımızın sayısını açıklar mısınız? Asgari ücrete yüzde 49, en düşük emekli maaşına yüzde 33.3 zam yapılırken 4B sigorta primlerine yüzde 100’ün üzerinde artış yapılmasının sebeplerini açıklar mısınız? Ödeme ve vergilendirme adaletsizliklerinin giderilmesi amacıyla herhangi bir çalışma yapılması düşünülmekte midir? Düşünülmekteyse 4B sigorta primlerinin hangi rakamlar ile güncellenmesi planlanmaktadır?” Bağkur primi nedir?
Bağkur nedir?
BAĞ-KUR (Esnaf ve sanatkârlar ve Diğer Bağımsız Çalışanlar Sosyal Sigortalar Kurumu) 1971 yılın 1479 sayılı kanunla kurulmuştur. 2006 yılında 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ile tüm sosyal güvenlik kurumları birleştirilmiş ve BAĞ-KUR kurumunun varlığına son verilmiş. Günümüzde BAĞ-KUR olarak bildiğimiz sigortalılık şekli aslında 5510 sayılı kanunun 4/B maddesinde düzenlenmiştir ve bu sebepten 4/B olarak da anılmaktadır. Prim doldurmadan emekli olunamamaktadır.
SSK ile BAĞ-KUR Arasındaki Fark Nedir?
SSK (Sosyal Sigortalar Kurumu) 1946 yılın İşçi Sigortaları Kurumu olarak kurulmuş ve 1964 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu olarak ad değiştirmiştir. İşçilerin sağlık hizmetlerinden faydalanabilmesi ve emekli olabilmesi için var olan bu sigorta kurumu 2006 yılında BAĞ-KUR gibi SGK çatısı altına girmiştir.
SSK’da BAĞ-KUR gibi 5510 sayılı kanunda yeniden düzenlenmiştir ve günümüzde 4/A olarak adlandırılmaktadır.
SSK ve BAĞ-KUR arasındaki farklara gelecek olursak:
SSK bir işverene, kuruma bağlı olarak çalışan tüm işçiler için yapılan sigortadır. BAĞ-KUR ise işverenlerin, bağımsız çalışanların ve kanunda tanımlanmamış olan meslek grupları için geçerli olan sigorta türüdür.
SSK 5510 Sayılı kanunun 4. Maddesinin a bendinde, BAĞ-KUR ise 4. Maddenin b bendinde düzenlenmiştir.
BAĞ-KUR prim ödemelerini kişi kendisi yapar, SSK’ya bağlı olan kişilerin ödemeleri ise işverenlerince yapılır.
BAĞ-KUR’lu (4/B) kişilerin prim ödemeleri ve prim gün sayıları ile SSK’lı (4/a) kişilerin prim ödemeleri ve prim gün sayıları birbirinden farklıdır. Farklılıklar dönem dönem yapılan düzenlemelere göre değişkenlik gösterir.
Kimler 4/B (BAĞ-KUR) Sigortalısı Sayılmaktadır? Bağkur primi nedir?
5510 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa göre BAĞ-KUR’lu sayılan yani 4/B kapsamında olan kişiler şunlardır.
- Ticari kazanç ve serbest meslek kazancı sebebiyle gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefler,
- Gelir vergisi mükellefi olmayan fakat esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olan kişiler
- Şirket, kolektif şirket, donatma iştiraki, adi ve komandit şirket, limited şirket ortakları ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerin komandite ortakları. (Komanditer ortaklar 4/B sigortalısı olmaz.) Ayrıca anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi ortakları da 4/B sigortalısı sayılır.
- Köy ve mahalle muhtarları
- Jokey ve antrenörler (6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi olmaları şartıyla)
- Tarımsal faaliyette bulunan kişiler
- Avukatlar (bağımlı çalışan avukatlar 4/a sigortalısıdır)
İsteğe Bağlı BAĞ-KUR’lu Olmanın Şartları Nelerdir? Bağkur primi nedir?
İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında dileyen kişiler isteğe bağlı BAĞ-KUR’lu yani 4/B’li olabilirler. İsteğe bağlı BAĞ-KUR’lu olmanın ilk şartı Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaktır, sosyal güvenlik sözleşmesini imzalamamış olan ülkelerde ikamet eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları da isteğe bağlı BAĞ-KUR’lu ya da sigortalı olabilirler. Ayrıca Türkiye’de ikamet eden fakat Türkiye vatandaşı olmayan kişiler de sözleşme hükümlerine bağlı olarak isteğe bağlı sigorta yaptırabilirler.
İsteğe bağlı BAĞ-KUR’lu olmanın bir diğer şartı ise kişilerin zorunlu sigortalı olmaya gerektirecek bir durumlarının olmamasıdır. Örneğin kişi, bir işverene ya da iş yerine bağlı olarak çalışıyorsa zorunlu sigortalılık halindedir ve isteğe bağlı BAĞ-KUR’lu olması mümkün değildir.
BAĞ-KUR (4/B) Sigorta Başlangıcı ve SGK’ya BildirilmesiBağkur primi nedir?
1 Ekim 2008 tarihinden sonra ilk defa sigorta yaptıran ve Sosyal Sigortalar Kanununun 4. Maddesinin B bendine tabi olanlar sigorta başlangıçlarını farklı şekilde bildirirler.
Şirket yetkilileri, vergi daireleri, esnaf ve sanatkâr sicil müdürlükleri, ticaret sicil memurlukları, ziraat odaları, Türkiye Jokey Kulübü kanunlarca kendilerine bağlı sayılmış kişilerin sigorta başlangıçlarını kurumların belirttiği sürede bildirmekle yükümlüdür. Yani bu kurumlara tabi olanların sigorta başlangıçları kurumların bildirmeleri ile gerçekleştirilir. Tarımsal faaliyetlerde bulunan kişiler ise sigorta başlangıçlarını kendileri yapabilirler. Sigorta başlangıçlarının nasıl yapılacağına dair detaylı bilgiler şöyledir:Bağkur primi nedir?
- Vergi dairesi ile 4/B sigorta başlangıcı: Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, kolektif şirketlerin ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları, donatma iştiraki ortaklarının vergi mükellefiyetlerinin başladığı gün sigorta başlangıç tarihidir. Sigorta başlangıcı, sigorta kurumuna en geç 2 ay içinde bildirilmedir; vergi işlemlerinin 2 ay içinde tekemmül edilmesi halinde vergi mükellefiyetinin sisteme giriş tarihinden en geç 15 gün içerisinde bildirilmelidir.
Örneğin: Adi komandit şirketin komandite ortağının 15.03.2023 tarihinde vergi mükellefiyeti başladı ise 15.05.2023 tarihine kadar kuruma sigorta başlangıç bildirimi yapılmalıdır. Fakat Vergi işlemleri 17.05.2023 tarihinde tekemmül ettiyse ve vergi dairesi sistem girişini 20.03.2023 tarihinde yaptıysa 04.04.2023 tarihine kadar sigorta başlangıç bildirimi yapılmalıdır.
- Esnaf ve Sanatkâr Sicil Müdürlükleri ile 4/B sigorta başlangıcı: Gelir vergisinden muaf olur esnaf ve sanatkâr siciline kayıtlı olan kişilerin sigortaları Esnaf ve sanatkâr Sicil Müdürlüğüne kayıtlı oldukları tarihte başlamaktadır. Sigorta başlangıç bildirimi kayıt olunan Esnaf ve sanatkâr Sicil Müdürlüğü tarafından en çok 15 gün içinde yapılmalıdır.
- Şirket yetkililerince 4/B sigortanın başlatılması: Anonim şirketlerin yönetim kurulu üyesi olan kişilerin sigorta başlangıç bildirimleri şirket yetkililerince yapılmaktadır. Sigorta başlangıç tarihi yönetim kurulu üyeliğinin başladığı gündür ve en geç 15 gün içinde sigorta başlangıcı kuruma bildirilmelidir.
- Ticaret Sicil Memurlukları tarafından sigorta başlangıcının bildirilmesi: Limited şirketlerin ortaklarının sigorta başlangıcı ticaret sicil memurlukları tarafından bildirilmektedir. Şirketin tescil edildiği tarih 4/B sigortalılığının da başladığı tarihtir ve bildirim ticaret sicil memurlukları tarafından en çok 15 gün içerisinde SGK’ya yapılmalıdır.Bağkur primi nedir?
Örneğin: İki ortak olarak kurduğunuz Limited şirketiniz Ticaret Sicil Memurluğu tarafından 15.03.2023 tarihinde tescil edildiyse siz ve ortağınız 15.03.2023 tarihi itibariyle 4/B sigortalı kabul edilirsiniz, sigorta başlangıç bildiriminiz ise 30.03.2023 tarihine kadar tescil aldığınız Ticaret Sicil Memurluğu tarafından yapılır. Gecikmesi halinde idari para cezası görevli olan kuruma yani Ticaret Sicil Müdürlüğüne kesilir.
Ticaret sicil memurlukları aynı zamanda sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketlerin komandite ortaklarının sigorta başlangıç bildirimini de yaparlar. Sigorta yine şirketin kuruluş tarihinde başlar.
Limited şirketlerden ve sermayesi paylara bölünmüş şirketlerin komandite ortaklarından hisse alan yeni ortakların sigortalılığı devrin karar alındığı gün başlar. Fakat bildirim şirket yetkililerince yapılır.
Sigorta başlangıç bildiriminde şirket yetkilileri ortak kurulu kararını, hisse devrine ilişkin noter devir sözleşmesini ve pay defterini ya da ticaret sicil memurluğunca tescil edilen ticaret sicil gazetesinde ilan edilen nüshayı ibraz etmelidir.
- İl veya İlçe Mülki Amirliklerince bildirim: Köy ve mahalle muhtarlarının sigorta başlangıç bildirimi, seçildikleri ilişkin mazbatalarını aldıkları tarihten itibaren 15 gün içinde İl ve İlçe Mülki Amirliği tarafından yapılır. Muhtarların sigortaları seçildikleri tarihten itibaren başlar.
- Türkiye Jokey Kulübü tarafından sigorta başlangıcının bildirilmesi: 6132 sayılı At Yarışları Hakkında Kanuna tabi olan jokey ve antrenörlerin sigorta başlangıç bildirimler Türkiye Jokey Kulübü tarafından yapılır. Bildirim çalışmaya başlanılan günden en geç 1 ay içinde yapılmalıdır.
- Ziraat Odaları ile 4/B sigorta başlangıcı: Tarımda kendi hesabına çalışan bağımsız kişilerin sigortaları bağlı oldukları Ziraat Odası tarafından en geç 1 ay içinde yapılır. Ziraat odalarının bulunmadığı yerlerde bildirim Tarım İl Müdürlüğü ya da Tarım İlçe Müdürlüğü tarafından e-sigorta yoluyla yapılır. Bağkur primi nedir?
Tarımda kendi hesabına çalışan kişiler sigorta bildirimlerini kendileri de yapabilmektedir. Kişilerin sigorta bildirimleri Ziraat Odası ya da Tarım İl-İlçe Müdürlüğü tarafından yapılırsa sigorta başlangıç tarihi odaya kayıtlı olunan tarihtir. Eğer kişi kaydını kendi yaparsa ve odaya kayıt tarihini 1 yıl aşmadıysa yine sigortası odaya kayıt tarihi olacaktır eğer 1 yıldan daha uzun süre beklendiyse sigorta başlangıcı sigortalılığın bildirim tarihi olur. Bağkur primi nedir?
BAĞ-KUR Sigortalılığı Ne Zaman Sona Erer?Bağkur primi nedir?
4/B sigortalılığı vergi mükellefiyetinin bitmesi, sicil kaydının sona erdirilmesi ya da görevin sona ermesi gibi farklı şekillerde gerçekleşebilir. Ayıracak olursak:
Vergi mükellefiyetinin sona ermesi ile 4/B Sigortalılığının Bitmesi: Ticari kazanç veya serbest meslek kazancı nedeniyle gerçek ve basit usulde gelir vergisi mükellefleri, kolektif şirket ortakları, adi komandit şirketlerin komandite ve komanditer ortakları; vergi mükellefiyetlerinin son bulması halinde 4/B sigortalılıkları sona erer. Bağkur primi nedir?
Sicil Kaydının Silinmesi ile: Gelir vergisinden muaf olan esnaf ve sanatkâr siciline bağlı olan kişilerin 4/B sigortalılıkları sicil kaydının silinmesi ile sona erer.Bağkur primi nedir?
Görevin Bitmesi ile: Jokey ve antrenörlerin, yönetim kurulu üyelerinin 4/B sigortalılıkları görevlerinin son bulması ile sona erer. Bağkur primi nedir?
