Avrupa Konseyi’nden Türkiye hakkında vicdani ret kararı: “AİHM kararlarına uyun, zorunlu askerliğe alternatif yaratın”
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye’yi zorunlu askerliğe alternatif sunan yasal reformları hayata geçirmeye, AİHM’in vicdani retçiler lehine verdiği kararları uygulamaya çağırdı. Komite, bedelli askerliğin zorunlu askerliğe alternatif sunmadığını bildirdi.
Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, Türkiye’nin vicdani retçilerle ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarını uygulamamasına ilişkin yeni bir karar aldı. AİHM kararlarının uygulanmasını denetleyen Bakanlar Komitesi, vicdani retçileri “sivil ölüme” sürükleyen uygulamalardan dolayı Türkiye aleyhine AİHM’den ilk kez 2006 yılında karar çıktığını hatırlatarak, Türkiye’yi bir kez daha yasal reformları hayata geçirmeye çağırdı.
Bakanlar Komitesi’nin 13 Haziran’daki toplantısında alınan ara kararda, dört ayrı davada AİHM kararların uygulanmadığı hatırlatıldı. Bakanlar Komitesi, AİHM kararları ile Komite’nin 2007 ve 2009’da kabul ettiği iki ara karara rağmen vicdani retçilerin haklarının ihlal edildiğini, bu ihlallerden korumak için yasal reformların hayata geçmesi için somut adım atılmadığını belirterek, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) uyarınca mahkeme kararlarına tam, hızlı ve etkili bir şekilde uyma yükümlülüğü olduğunu hatırlattı.
Komite’den uyarı: Bedelli askerlik yetmez, alternatif seçenek sunulmalı
Bakanlar Komitesi, 2019’da zorunlu askerlik süresinin 12 aydan altı aya indirildiğini, “bedelli askerlik” seçeneğinin de sunulduğunu ancak bu uygulamaların zorunlu askerlik hizmetine bir alternatif sunmadığı için mevzuat değişikliğine duyulan ihtiyacı hafifletmediğine dikkat çekti. Komitenin ara kararında, zorunlu askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddedenlerin “tekrar tekrar kovuşturulduğu, mahkum edildiği, gizli bir yaşam sürmeye zorlandığı” da vurgulandı.
“Sivil ölüm anlamına gelen çok sayıda kısıtlamayla karşı karşıya kalmaya devam etmeleri derin üzüntü vericidir”
Farklı yıllarda AİHM’in haklarının ihlal edildiği yönünde kararlar verdiği vicdani retçiler Osman Murat Ülke, Yunus Erçep ve Ersin Ölgün’ün hâlâ yoklama kaçağı olarak kabul edildiği, kovuşturma tehdidi altında olduğuna dikkat çeken Bakanlar Komitesi, “Sivil ölüm anlamına gelen çok sayıda kısıtlamayla karşı karşıya kalmaya devam etmeleri derin üzüntü vericidir” dedi. Komite, vicdani retçi Mehmet Tarhan hakkında 2005 yılından bu yana yargılamanın sürdüğünü, Ersin Ölgün’ün Aralık 2023’te askerlik hizmetine gitmediği için bir kez daha para cezasına çarptırıldığını da hatırlatarak, Türkiyeli yetkilileri bilgi vermeye davet etti.
Komite, Türkiye’ye Mart 2025’e kadar süre verdi
Komite, bu konularda yanıt vermesi için Türkiye’ye Mart 2025’e kadar süre tanıdı. Türkiye’ye vicdani nedenlerle askerlik hizmetini yerine getirmeyi reddedenler için alternatif bir hizmetin bulunmaması nedeniyle ihlal kararı verilen diğer ülkelerin deneyimlerinden ilham almasını tavsiye etti.
