ABD’li ve Çinli üst düzey yetkililer, iki ülke arasında çekişmeli hale gelen iletişimi istikrara kavuşturmak için Pekin’de bir araya gelerek, gelecek aylarda ABD Başkanı Joe Biden ile Çin Devlet Başkanı Xi Jinping arasında yapılması planlanan görüşmeleri ele aldı.
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve Merkezi Askeri Komisyon Başkan Yardımcısı General Zhang Youxia ile Pekin’de bir araya geldi. ABD medyasında yer alan haberlere göre, 3 gün süren görüşmelerde, Pekin’in Güney Çin Denizi ve Tayvan’a yönelik saldırıları ve ABD’nin Çin’i hedef alan ticaret kontrolleri gibi konular ele alındı.
Görüşmelerde, ABD-Çin ilişkilerindeki gerginliğe rağmen her iki tarafın da geçen yıl “kırılan” iletişim hatlarının onarılması için neler yapılabileceği ele alındı. Bunun, 2018’den bu yana ABD’li bir üst düzey yetkili ile Çinli bir askeri yetkilinin bir araya geldiği ilk görüşme olduğu kaydedildi.
Pekin, ABD başkanlık seçiminin takibinde
Pekin’in, ayrıca dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki ilişkinin gidişatını etkileyebileceği için yaklaşan ABD seçimlerini de dikkatle izlediği bildirildi. Her iki taraftan gelen açıklamalara göre, ABD başkanlık seçimini kim kazanırsa kazansın, önümüzdeki haftalarda Biden ve Xi arasında telefon görüşmesi ya da müzakerenin gündeme geleceği belirtildi.
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamada, Sullivan’ın Wang ile yaptığı görüşmelerde, iki tarafın “önümüzdeki haftalarda lider düzeyinde bir görüşme planlanması da dahil olmak üzere açık iletişim hatlarını sürdürme çabalarını memnuniyetle karşıladıkları” belirtildi. Çin Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada da “iki devlet başkanı arasında yeni bir etkileşim turunun” ele alındığı belirtildi.
ABD medyasında, Biden’ın uyguladığı Çin politikasını, Demokratların başkan adayı Kamala Harris’in de sürdürmesi beklenirken; Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump’ın başkan olarak yeniden seçilmesi halinde Çin’den ithal edilen mallara yönelik Amerikan gümrük vergilerini geniş ölçüde genişleteceği belirtildi.
Çin ve ABD arasındaki askeri görüşmeler
Her iki taraftan yapılan açıklamada, Wang ve Sullivan’ın kendi askeri alan komutanları arasında bir telefon görüşmesinin planlandığı dile getirildi.
Bu görüşme ile iki ülke arasındaki düzenli askeri görüşmelerinin yeniden başlatılması istenirken, görüşmenin, Hint-Pasifik’teki Amerikan birliklerini yöneten komutanlar ile Güney ve Doğu bölgesindeki Çin stratejisini yöneten komutanlar arasında olacağı bildirildi.
Biden hükümetinin, aylardır iki küresel güç arasındaki doğrudan görüşmeleri hükümet yetkililerinin ötesine taşıyarak bölgede yer alan askeri otoriteler arasında gerçekleştirmeye çalıştığı ifade edildi.
ABD‘li bir yetkili ise bahsi geçen görüşmenin henüz planlanmadığını söyledi.
Görüşmede, Gazze’deki ateşkes çabaları ve Ukrayna-Rusya savaşı da gündemdeydi
Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre Sullivan, Çin’in güçlü Merkezi Askeri Komisyonu’nun üst düzey isimlerinden Zhang ile yaptığı görüşmede, “ABD’nin Güney Çin Denizi’nde seyrüsefer özgürlüğüne bağlılığını” ve Tayvan’a atıfta bulunarak “Boğazlar arası barış ve istikrarın önemini” vurguladı.
Sullivan, ayrıca siber uzay, Gazze’de ateşkes sağlama çabaları ve ABD’nin Çin‘in Rusya’nın savunma sanayi üssünü desteklediğine dair endişelerini de gündeme getirdi.
Çin devlet medyasında yayınlanan habere göre Zhang, Tayvan’ı “Çin’in temel çıkarlarının çekirdeği” olarak göstererek ABD’yi, “Çin’e yönelik stratejik anlayışını düzeltmeye, Çin’e karşı rasyonel ve pragmatik bir politikaya dönmeye ve Çin’in temel çıkarlarına ciddiyetle saygı duymaya” çağırdı. General Zhang, ayrıca, her iki tarafa da “askeri ve güvenlik alanında istikrarı koruma” çağrısında bulundu.
İki ülke arasındaki “yüksek teknoloji” çekişmesi
Biden hükümeti, bu yılın başlarında Çin mallarına uygulanan kapsamlı ithalat tarifesini sürdüreceğini açıklayarak, yarı iletkenler ve elektrikli araçlar gibi ürünlerde gümrük vergisi tarifesinde önemli artışların uygulanacağını dile getirdi.
Ayrıca Biden hükümeti, Çin’in sivil ve askeri amaçlı çift kullanımlı olabilecek Amerikan yüksek teknolojisine erişimi üzerine denetimler getirdi. Çin ise buna, yüksek teknolojili ürünlerin üretiminde kilit öneme sahip bazı malzemelerin ihracatını sınırlayarak karşılık verdi.
